Welkom

Drs. Peter Verstraten [Manager Zorginhoudelijke ondersteuning, dir. Expertise, Innovatie en Kennis, Robert Coppes Stichting] 

Het Charles Bonnet Syndroom opnieuw bekeken

In deze lezing worden de diagnostische criteria van het Charles Bonnet Syndroom (CBS) besproken en prevalentiegegevens gepresenteerd. De kenmerken van CBS worden geïllustreerd met voorbeelden van deze hallucinaties. Na bespreking van de risicofactoren en de gevolgen van CBS wordt een model gepresenteerd voor het ontstaan van CBS-hallucinaties. Tot slot worden verschillende behandelingsopties besproken.

Prof. dr. Lieuwe de Haan [Hoogleraar psychotische stoornissen, psychiater, Amsterdam UMC / Arkin]

Visuele hallucinaties bij psychotische aandoeningen

In deze lezing wordt ingegaan op de epidemiologie van psychotische stoornissen en het klinisch beeld van schizofrenie. Ook wordt ingegaan op wat dopamine te maken heeft met psychose en de prevalentie van visuele hallucinaties bij psychotische stoornissen. Tot slot wordt de aard van de visuele hallucinaties bij psychotische stoornissen toegelicht.

Pauze

Prof. dr. Joost Heutink [Hoogleraar visuele stoornissen bij niet-aangeboren hersenletsel, Rijksuniversiteit Groningen, dir. Kennis, Expertise, Innovatie, Koninklijke Visio]

Bálint syndroom en akinetopsie

Het syndroom van Bálint is een neurologische aandoening waarbij mensen slechts aandacht hebben voor één object. Akinetopsie houdt het onvermogen in om beweging te zien. In de lezing wordt ingegaan op de oorzaken en de verschijningsvormen van beide aandoeningen, de complexiteit ervan en met name wat we ervan kunnen leren als het gaat om de ruimtelijke cognitie.

Prof. dr. Rob van Lier [Hoogleraar cognitieve neurowetenschappen, Donders Instituut, Radboud universiteit Nijmegen] 

De magie van de waarneming

Alles wat wij zien is het resultaat van een proces dat start met betekenisloze lichtvlekken op het netvlies van ons oog. In korte tijd construeert ​het brein daaruit een betekenisvolle wereld met objecten die we meestal vrijwel onmiddellijk herkennen. In deze lezing zullen we de 'trukendoos' van het visuele brein nader bekijken en bespreken.

*Accreditatie wordt aangevraagd voor oogartsen, optometristen, orthoptisten, ergotherapeuten en klinisch fysici.
Entree: gratis voor leden; €15 voor niet-leden; €5 voor studenten.
Lidmaatschap voor een jaar €17,50.

Inloop

Dr. Christiaan Geldof [GZ-psycholoog, Koninklijke Visio] 

Neuropsychologisch onderzoek bij CVI en de rol van vragenlijsten

Het neuropsychologisch onderzoek bij CVI heeft als doel om te objectiveren of er stoornissen in de visuele aandacht of visueel perceptieve functies zijn die een CVI-diagnose kunnen onderbouwen. Aan de hand van casuïstiek wordt ingegaan op de neuropsychologische diagnostiek, het belang van differentiaal diagnostische overwegingen, de rol van vragenlijsten en de aanwijzingen voor interventies die uit het neuropsychologisch onderzoek volgen.

Dr. Daniëlle Bosch [Klinisch geneticus i.o., UMC Utrecht]

Genetische oorzaken van CVI 

Hersenschade, bijvoorbeeld door prematuriteit, is een bekende oorzaak van CVI. Echter, ook aanlegstoornissen of het disfunctioneren van de hersenen door een genetische oorzaak kunnen leiden tot CVI. Aan de hand van casuïstiek wordt ingegaan op enkele genetische oorzaken, de genetische diagnostiek en de relevantie hiervan voor het individu en familieleden.

Pauze

Dr. Giorgio Porro [Oogarts, UMC Utrecht]

Oogheelkundig- en functieonderzoek: gezichtsveld en neuro-imaging bij CVI

In deze lezing wordt ingegaan op het oogheelkundig onderzoek en het functieonderzoek dat van belang is bij de diagnostiek van CVI in de oogheelkundige praktijk. Met name het gezichtsveldonderzoek speelt een belangrijke rol. Ook zal kort worden ingegaan op het belang van neuro-imaging.

Mw. Florine Pilon-Kamsteeg [Orthoptist, Bartiméus]

Een ervaring rijker: CVI, door de ogen van orthoptist en cliënt

In deze lezing wordt ingegaan op de complexiteit van de visuele verwerking in het brein, alsmede de ervaringen van jongeren met CVI. Deze ervaringen zijn gebruikt in een project naar psycho-educatie bij CVI. Ook de resultaten van dit project komen aan bod.

*Accreditatie wordt aangevraagd voor oogartsen, optometristen, orthoptisten, ergotherapeuten en klinisch fysici.
Entree: gratis voor leden; €15 voor niet-leden; €5 voor studenten.
Lidmaatschap voor een jaar €17,50.

Algemene LedenVergadering

Toegang voor leden van de VRS

Dr. ir. Gerard de Wit [Medisch fysicus, Bartiméus]

Visus gevisualiseerd

Gezichtsscherpte (visus) is een kenmerk van het gezichtsvermogen waar de meeste mensen bekend mee zullen zijn. Het vertegenwoordigt het detailniveau waarmee kan worden waargenomen. Een gezichtsscherpte van 1,0 (of hoger) is normaal en met een gezichtsscherpte van 0,5 moet men tweemaal zo dichtbij zijn om dezelfde hoeveelheid detail te zien. Dat lijkt eenvoudig genoeg, maar is het voldoende om te begrijpen wat een verminderde gezichtsscherpte betekent in het dagelijks leven? In deze presentatie zal dr. De Wit verschillende aspecten van gezichtsscherpte bespreken die worden ondersteund door gesimuleerde afbeeldingen.

Ass. Prof. dr. Tom van den Berg [Em. Universitair hoofddocent, fysicus, Het Nederlands Herseninstituut-KNAW]

Lichtverstrooiing in het oog: Wat zien we eigenlijk met de spleetlamp?

De afgelopen 20 jaar is veel onderzoek gedaan naar lichtverstrooiing in het oog, met als doel de achtergrond te begrijpen van het visuele verschijnsel van strooilicht, en de daardoor veroorzaakte visuele problemen zoals nachtblindheid of moeite met gezichtsherkenning. In deze voordracht wordt het verkregen inzicht toegepast op het spleetlampbeeld, want het spleetlampbeeld bestaat voor een groot deel uit verstrooid licht: Wat zien we eigenlijk met de spleetlamp?

Visueel strooilicht is vooral bekend van de lichtstralen die we allemaal rond een felle lichtbron zien, met name in een donkere omgeving. Dit wordt veroorzaakt doordat een klein deel (typisch 10%) van het licht wordt afgebogen over hoeken van een paar graden. Het typische spleetlampbeeld wordt echter veroorzaakt door lichtafbuiging over 135 of meer graden. De een betreft voorwaartse lichtverstrooiing, de ander terugwaartse lichtverstrooiing. De achterliggende processen zijn zeer verschillend. Het spleetlampbeeld ontstaat grotendeels door zogenaamde Rayleigh-verstrooiing, die veroorzaakt wordt door zeer kleine partikeltjes, net als het blauw van de hemel. Het verkrijgt in de lens een gele kleur door pigmenten. Daarbij komt in het cortex-deel van het spleetlampbeeld een reflectieve component, die de zone van discontinuïteit genoemd wordt (Duits: Wasserspalten). Het visuele strooilicht wordt veroorzaakt door partikeltjes die veel groter zijn (orde golflengte van het licht). Dit zorgt tevens voor de beeldvorming (door schaduwwerking) bij retrograde verlichting. Voor details, zie Ophthalmic and Physiological Optics 2018;38:6-25.

Pauze

Prof. dr. David Elliot [Professor of clinical vision science, Bradford School of Optometry and Vision Sciences, University of Bradford, UK]

Wat kunnen we doen om te voorkomen dat oudere patiënten vallen?

Valpartijen komen vaak voor (33% van de 65-plussers valt elk jaar, 50% van de 80-plussers), vormen een zeer ernstig gezondheidsrisico en zijn de belangrijkste doodsoorzaak voor ouderen. Vallen gebeurt niet zomaar maar heeft vaak een multifactoriele oorzaak (intrinsiek en extrinsiek). Vermindering van de visuele functies is een belangrijke risicofactor. Het gezichtsvermogen is belangrijk voor de controle van de balans, maar ook voor het geven van informatie over de grootte en positie van gevaren en obstakels die zich op ons pad bevinden. Het gezichtsvermogen stelt ons in staat om stappen en trappen te nemen. Mogelijke redenen waarom er een beperkte verbetering is in de valincidentie in RCT’s gericht op het verbeteren van het gezichtsvermogen, bijvoorbeeld na cataractchirurgie en het aanmeten van brillen worden besproken in de lezing van prof. Elliot, in het bijzonder de Cummings et al. (J Am Geriatr Soc 2007): een optometrische interventiestudie, waarin een verhoogde mate van vallen werd gevonden na het aanmeten van brillen. In de lezing wordt ingegaan op hoe clinici een rol kunnen spelen bij het voorkomen van vallen bij ouderen aan de hand van risicoprofielen; welke adviezen en verwijzingen kunnen worden aangeboden; de timing van staaroperaties en het type lens en refractie die moeten worden voorgeschreven.

Presentatie winnaar VRS manuscript award & prijsuitreiking

*NB: presentaties worden dit keer in het Engels gehouden, echter, de dia’s van de eerste twee sprekers zijn in het Nederlands.

Accreditatie wordt aangevraagd voor oogartsen, optometristen, orthoptisten, ergotherapeuten en klinisch fysici.

Admission for VRS members

Dr. ir. Gerard de Wit [Medical physicist, Bartiméus]

Visual acuity visualized

Visual acuity is a characteristic of vision that most people will be familiar with.  It represents the level of detail that can be resolved.  A visual acuity of 1.0 (or higher) is said to be normal and with a visual acuity of 0.5 one needs to be twice as close to see the same amount of detail.  That seems simple enough, but is it enough to understand what a reduced visual acuity means in daily life?  In this presentation dr. De Wit will discuss different aspects of visual acuity supported by simulated images.

Light scatter in the eye: what we see in the slit lamp

Abstract taken from publication: Ophthalmic and Physiological Optics 2018;38:6-25.

Much knowledge has been collected over the past 20 years about light scattering in the eye- in particular in the eye lens- and its visual effect, called straylight. It is the purpose of this review to discuss how these insights can be applied to understanding the slit lamp image.

The slit lamp image mainly results from back scattering, whereas the effects on vision result mainly from forward scatter. Forward scatter originates from particles of about wavelength size distributed throughout the lens. Most of the slit lamp image originates from small particle scatter (Rayleigh scatter). For a population of middle aged lenses it will be shown that both these scatter components remove around 10% of the light from the direct beam. For slit lamp observation close to the reflection angles, zones of discontinuity (Wasserspalten) at anterior and posterior parts of the lens show up as rough surface reflections. All these light scatter effects increase with age, but the correlations with age, and also

between the different components, are weak. For retro-illumination imaging it will be argued that the density or opacity seen in areas of cortical or posterior subcapsular cataract show up because of light scattering, not because of light loss. Notes: (1) Light scatter must not be confused with aberrations. Light penetrating the eye is divided into two parts: a relatively small part is scattered, and removed from the direct beam. Most of the light is not scattered, but continues as the direct beam. This non-scattered part is the basis for functional imaging, but its quality is under the control of aberrations. Aberrations deflect light mainly over

small angles (<1°), whereas light scatter is important because of the straylight effects over large angles (>1°), causing problems like glare and hazy vision. (2) The slit lamp image in older lenses and nuclear cataract is strongly influenced by absorption. However, this effect is greatly exaggerated by the light path lengths concerned. This obviates proper judgement of the functional importance of absorption, and hinders the appreciation of the Rayleigh nature of what is seen in the slit lamp image.

Break

Prof. dr. David Elliot [Professor of clinical vision science, Bradford School of Optometry and Vision Sciences, University of Bradford, UK]

What can we do to help prevent our older patients from falling?

Falls are common (33% of those aged 65+ fall each year, 50% of those 80+) and are a very serious health risk for older people, being the major cause of accidental death in the elderly. They are not random events and although falls are typically multi-factorial and linked to a variety of intrinsic and extrinsic factors, studies indicate that visual impairment is a significant risk factor. Vision provides a significant input to balance control in addition to providing information about the size and position of hazards and obstacles in the travel pathway and allows us to negotiate steps and stairs. Possible reasons why there has been limited improvement in falls rate in randomised controlled trials of correcting visual impairment by cataract surgery and updating glasses will be discussed, particularly the Cummings et al. (J Am Geriatr Soc 2007) optometric intervention study, which found an increased falls rate after updating spectacles. Guidance will be given on how clinicians can play their part in preventing falls in older people, particularly in relation to understanding which patients are most at risk; what advice and referrals can be offered; the timing of cataract surgery and the type of spectacle lens and refractive correction prescribed.

Presentation winner VRS manuscript award & award ceremony

To be determined